Skip to content
ΑποΚοινού
ΑποΚοινού
Αποανάπτυξη, Άμεση Δημοκρατία & Αυτοδιαχείρηση
  • Αρχική
  • Για Εμάς
  • Δράσεις
  • Κινήματα
    • Τοπικά Κινήματα
    • Διεθνή Κινήματα
  • Αρθρα
  • Βιβλιογραφία
  • Βιντεοθήκη
  • Forum
  • Αρχική
  • Για Εμάς
  • Δράσεις
  • Κινήματα
    • Τοπικά Κινήματα
    • Διεθνή Κινήματα
  • Αρθρα
  • Βιβλιογραφία
  • Βιντεοθήκη
  • Forum

Η μόνη πολιτική διαίρεση σήμερα είναι: υπέρ ή κατά της υπάρχουσας κοινωνίας

του Νίκου Ηλιόπουλου

Αν το θεμελιώδες ερώτημα κάθε πολιτικής σκέψης και πράξης, άξιας του ονόματός της, είναι : σε ποια κοινωνία θέλουμε να ζούμε ;, από καθαρά πολιτική άποψη σήμερα, το πρωταρχικό ερώτημα που τίθεται σε όλους μας είναι το εξής : είμαστε ή όχι υπέρ της υπάρχουσας κοινωνίας ; Τούτο το ερώτημα μεταφράζεται πιο συγκεκριμένα έτσι : είμαστε ή όχι υπέρ του ενός και μοναδικού στόχου της παρούσας κοινωνίας, που είναι η ανάπτυξη ;
Είναι σαφές ότι όλες ανεξαίρετα οι πολιτικές δυνάμεις δεν αμφισβητούν αυτόν το στόχο. Τοποθετούνται έτσι όλες στο ίδιο σκέλος της βασικής και μοναδικής σήμερα πολιτικής διαίρεσης που είναι : υπέρ ή κατά της υπάρχουσας κοινωνίας, υπέρ ή κατά της καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων. Τοποθετούνται στο υπέρ. Είναι όλες συντηρητικές. Και είναι φυσικό, αφού ο πυρήνας της λογικής τους είναι ο ίδιος : με την ανάπτυξη θα λυθούν και τα υπόλοιπα προβλήματα της κοινωνίας – αυτά που θεωρούν ως προβλήματα.
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στο επίπεδο των πολιτικών θεσμών. Είναι απολύτως σίγουρο ότι όλες οι πολιτικές δυνάμεις, δηλαδή στην ουσία κόμματα και οργανώσεις που ως γνωστόν έχουν πανομοιότυπο τρόπο λειτουργίας, είναι υπέρ της λεγόμενης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, η οποία στην πραγματικότητα είναι φιλελεύθερη ολιγαρχία. Και είναι φυσικό, γιατί οι υπάρχουσες πολιτικές δυνάμεις ανήκουν σε αυτή την ολιγαρχία ή την υπηρετούν λειτουργώντας με τον ίδιο αντιδημοκρατικό και ιεραρχικό τρόπο. Είναι άλλο ζήτημα οι κατακτημένες με αγώνες δημοκρατικές ελευθερίες, που αναντίρρητα υπάρχουν στη σημερινή κοινωνία, και τις οποίες πρέπει να διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού. Το πολιτικό σύστημα γενικά όμως είναι ολοφάνερα αντιδημοκρατικό.
Ταυτόχρονα, όμως, και ως απόρροια της κοινής τους λογικής και στάσης υπέρ τόσο της υπάρχουσας κοινωνίας όσο και του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος, όλες οι καθεστηκυίες πολιτικές δυνάμεις εξαιρούν από τα προβλήματα της σημερινής κοινωνίας την κατάσταση κρίσιμων θεσμών οι οποίοι έχουν χάσει κάθε νόημα και περιεχόμενο. Δεν τους αντιμετωπίζουν διότι, με την άκρως κομφορμιστική λογική τους, θεωρούν αυτούς τους θεσμούς δεδομένους• όπως ανέφερα παραπάνω, είναι οι θεσμοί που έχουν σχέση με τις συντηρητικές αξίες της θρησκείας, της οικογένειας, της κρατικής εκπαίδευσης – έτσι πρέπει να ονομάζεται – και της εργασίας. Ενώ οι αξίες αυτές έχουν ξεφτίσει, βρίσκονται δηλαδή σε βαθιά κρίση με το νόημα που έδωσα σε αυτόν τον όρο παραπάνω, οι θεσμοί που σχετίζονται με αυτές συνεχίζουν να οργανώνουν την καθημερινή ζωή των ανθρώπων με αποτέλεσμα να κάνουν τη ζωή τους σε αυτή την κοινωνία αβίωτη.
Το ερώτημα γιατί έχουν φθαρεί οι παραπάνω θεμελιώδεις αξίες, απαιτεί μια μεγάλη ανάλυση. (Υπαινίχθηκα μερικά στοιχεία αυτής της ανάλυσης λίγο παραπάνω.) Μπορούμε όμως να απαντήσουμε συνοπτικά γιατί η αποσύνθεσή τους καθιστά αβίωτη τη ζωή όλων. Διότι οι θεσμοί που τις ενσαρκώνουν, εκτός από τη συνοχή της κοινωνίας γενικά, συνέβαλαν στον καθορισμό του δρομολογίου της ζωής του καθενός, δίνοντάς της έτσι ένα νόημα, έστω προκαθορισμένο και μονότονο : γέννηση στο σύμπαν μιας θρησκείας και στο λίκνο μιας οικογένειας, υποχρεωτική εκπαίδευση στο σχολείο, δραστηριότητα βασικά στο χώρο της βιοποριστικής απασχόλησης. Η κρίση των αξιών, τις οποίες ενσαρκώνουν αυτοί οι θεσμοί, δηλαδή η αδυναμία των αξιών : θρησκεία, οικογένεια, κρατική εκπαίδευση, εργασία, να νοηματοδοτήσουν τη ζωή των σημερινών ανθρώπων, κάνει πλέον τη ζωή τους, που αναγκαστικά κυλά μέσα σε αυτούς τους θεσμούς, δίχως νόημα και το δρομολόγιο ένα καθημερινό άγχος. Οι άνθρωποι τρέχουν και δεν φτάνουν. Γιατί τρέχουν και πού θέλουν να φτάσουν ; Η αδυναμία απάντησης στο ερώτημα αυτό, ερώτημα στόχων και προσανατολισμού ζωής, αδυναμία που γίνεται έτσι γενικό κοινωνικό φαινόμενο, είναι η θεμελιώδης αιτία της εφιαλτικής κατάστασης της καθημερινότητας. Διότι, στο ερώτημα στόχων και προσανατολισμού ζωής, δεν είναι δυνατό να θεωρηθεί ως απάντηση το υποκατάστατο νοήματος ζωής που είναι το καθημερινό τρέξιμο με στόχο την ανάπτυξη.
Την εφιαλτική κατάσταση της καθημερινότητας επιδεινώνει η βαθιά κρίση των ανθρώπινων σχέσεων, η οποία αποτελεί, όπως έγραψα παραπάνω, το φόντο όλων των φαινομένων και ταυτόχρονα μια από τις βασικές αιτίες τους, διότι ατομική ζωή δίχως νόημα σημαίνει ουσιαστικά απουσία νοήματος της ζωής με τον άλλο και τους άλλους. Πρέπει να προσθέσουμε ότι οι αξίες που έδιναν νόημα στη ζωή με τον άλλο και τους άλλους, όπως η φιλία και ο έρωτας, θίγονται άμεσα όχι τόσο και μόνο από την έλλειψη νοήματος της ατομικής ζωής του καθενός όσο από την ανικανότητα της κοινωνίας στο σύνολό της, δηλαδή επίσης της πολιτικής σκέψης και πράξης, να τις ανανεώσει, και πιο συγκεκριμένα να τους δώσει ένα εντελώς νέο περιεχόμενο, όπως σαφώς απαιτούν οι σημερινές κοινωνικές συνθήκες. Για να ανοίξει ο δρόμος σε νέες ιδέες ελευθερίας και ειλικρίνειας, και νέες μορφές σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις, πρέπει να απορριφθεί κατηγορηματικά το κυρίαρχο σήμερα ερωτικό – και συναισθηματικό – φαντασιακό. Διότι είναι ένα φαντασιακό ιδιοκτησιακής κατοχής και εξουσίασης του άλλου (φίλου, φίλης, ερωμένου, ερωμένης – ακόμα και του παιδιού). Επίσης, διότι εμπεριέχει την παράλογη αναγωγή της σεξουαλικής πράξης σε υπέρτατο κριτήριο της ερωτικής σχέσης και άρα σε υποκριτική απόδειξη αφοσίωσης και «ερωτικής πίστης», έννοια η οποία αναιρεί την ίδια την ουσία του έρωτα – εξού η απαράδεκτη έννοια της «ερωτικής απιστίας», αποκλειστικό τεκμήριο της οποίας γίνεται αναγκαστικά το κρεβάτι, και τότε εκφράζεται με την ακόμα πιο απαράδεκτη φράση : «με απάτησε».
Το σωκρατικό «ανεξέταστος βίος ου βιωτός» (Πλάτων, Απολογία Σωκράτους), δηλαδή δεν αξίζει τον κόπο να ζήσουμε μια ζωή χωρίς αμφισβήτηση, πρέπει να συμπληρωθεί κυρίως σήμερα με το «ανέραστος βίος ου βιωτός».
Η υπάρχουσα κοινωνία αποτελείται από ένα σύνολο θεσμών. Έτσι, στην προοπτική του ριζικού και δημοκρατικού μετασχηματισμού της, το κρίσιμο σήμερα πολιτικό ερώτημα : είμαστε ή όχι υπέρ της υπάρχουσας κοινωνίας ;, πρέπει να μεταφράζεται επίσης ως εξής : είμαστε ή όχι υπέρ κρίσιμων αξιών και θεσμών της υπάρχουσας κοινωνίας ; Και από την άποψη αυτή, όλες οι παραδοσιακές πολιτικές διαιρέσεις καταλύονται, για να αναδειχθεί η πραγματική διαίρεση ανάμεσα σε αυτούς που θέλουν τη συντήρηση και σε αυτούς που επιθυμούν τον ριζικό και δημοκρατικό μετασχηματισμό της σημερινής κοινωνίας.
Για να διαλύσουμε μια διαδεδομένη σύγχυση, ενώ οι πρώτοι μπορούν κάλλιστα να ονομαστούν συντηρητικοί, και είναι, οι δεύτεροι πρέπει να αρνούνται να ονομάζονται προοδευτικοί. Θα αναφέρω συνοπτικά τους δύο κύριους λόγους. Πρώτον, η πρόοδος έχει κυρίως κατανοηθεί ως οικονομική (ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων) και τεχνολογική. Δεύτερον και σπουδαιότερο, έχει κατανοηθεί ως εγγεγραμμένη στη λογική της ιστορίας και των περίφημων νόμων της. Ωστόσο, η οικονομική πρόοδος δεν επιφέρει την ανθρώπινη κοινωνία της ισότητας και της ελευθερίας, και η ιστορία, έργο των ανθρώπων, δεν έχει ούτε λογική (νόημα) ούτε νόμους ούτε προδιαγραμμένη ανοδική (ή καθοδική) πορεία. Έτσι, όσοι τοποθετούνται εναντίον της υπάρχουσας κοινωνίας, και εφόσον υιοθετούν το πρόταγμα του ριζικού δημοκρατικού μετασχηματισμού της, έχουν έναν άκρως τιμητικό τίτλο για να διεκδικήσουν, τον τίτλο του δημοκρατικού ανθρώπου και πολίτη. Είναι όποιος οραματίζεται μια ριζικά άλλη κοινωνία χωρίς καθόλου να πιστεύει ότι αυτή είναι γραμμένη στα κατάστιχα της ιστορίας, όπως τα διάβασε ένας επίγειος θεός.
Η ξεκάθαρη διαπίστωση : όλες οι υπάρχουσες πολιτικές δυνάμεις είναι συντηρητικές και αντιδημοκρατικές, δεν μπορεί να αναιρείται με το φοβικό επιχείρημα : όποιος την προβάλλει μένει «μόνος εναντίον όλων». Τούτη η διαπίστωση είναι ή δεν είναι σωστή. Δεύτερον, δεν είναι εναντίον των πολιτών αυτής της έρημης χώρας, είναι εναντίον των πολιτικών ανδρών και γυναικών, των πολιτικών δυνάμεων και των ολοφάνερα αποτυχημένων πολιτικών τους. Όλοι ανεξαίρετα οι έλληνες πολίτες ή καλύτερα οι πολίτες της Ελλάδος καλούνται να εκφέρουν τη γνώμη τους, και τότε ίσως θα αποδειχθεί το ακριβώς αντίθετο : ίσως οι πολίτες να είναι εναντίον και της καθεστηκυίας πολιτικής και της υπάρχουσας κοινωνίας και ίσως, καταλαβαίνοντας ότι ο «κόσμος» είναι «γυάλινος», να θελήσουν να φτιάξουν «μια καινούργια κοινωνία άλληνε». (Μικρή παρένθεση τόσο για το λαϊκό τραγούδι γενικά όσο και για το τραγούδι από το οποίο δανείστηκα τις εκφράσεις εντός εισαγωγικών. Δεν είναι μόνο όμορφο, αλλά και αληθινό. Η σοφία του είναι σίγουρη : ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι πράγματι ψεύτικος και γυάλινος, όπως επανειλημμένα τον έχει περιγράψει, και τον έχει καταγγείλει. Για να «σπάσει» ο ψεύτης αυτός κόσμος, χρειάζεται να πάψουν να τον πιστεύουν οι άνθρωποι.)
Αναδύεται έτσι η ιδέα της απόλυτης πολιτικής ισότητας των πολιτών μιας κοινωνίας, εν προκειμένω της σημερινής ελληνικής κοινωνίας, από την οποία προκύπτει η διεκδίκηση : δικαίωμα συμμετοχής όλων των πολιτών, ανδρών και γυναικών, στη λήψη όλων των κρίσιμων αποφάσεων που τους αφορούν. Υποστηρίζω ότι δεν υπάρχει δημοκρατικό ή πρακτικό επιχείρημα με το οποίο να μπορεί κάποιος να αρνηθεί τούτο το πολιτικό δικαίωμα, και ότι είναι δυνατή η άμεση διεκδίκησή του. Τούτο το αίτημα πρέπει να θέτουν διαρκώς οι πολίτες και οι πολίτιδες, τούτο το αίτημα πρέπει να διακηρύσσουν κυρίως πριν από όλες τις εκλογές. Και τούτο για να δείχνουν ότι απέχοντας δεν είναι πολιτικά αδιάφοροι αλλά προτείνουν τη μοναδική πρακτική λύση διεξόδου από την πολιτική των επαγγελματιών της εξουσίας. Ως πρωταρχική και άμεση πολιτική απαίτηση, η δημοκρατία συνοψίζεται σε τούτη τη φράση : όλοι και για όλα. Όλοι συμμετέχουν στη λήψη όλων των αποφάσεων που αφορούν τη ζωή τους.
Όπως έγινε φανερό, προτείνω τελείως συγκεκριμένα την αποχή από όλες τις εκλογές. Οι δημοκρατικοί άνθρωποι, δηλαδή αυτοί που είναι δημοκρατικοί σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής τους αντιμετωπίζοντας όλους τους άλλους ως ελεύθερους και ίσους ανθρώπους, και οι δημοκρατικοί πολίτες, δηλαδή αυτοί που διεκδικούν το δικαίωμα να αποφασίζουν όλοι για όλα τα κρίσιμα θέματα της κοινωνίας στην οποία ζουν, θα βρουν τρόπους συλλογικής πράξης για να δείξουν ότι όχι μόνο δεν είναι απαθείς και αδιάφοροι αλλά έχουν να προτείνουν συγκεκριμένες λύσεις σε σημαντικά κοινωνικά ζητήματα. Μπορούν, π. χ., να συγκροτήσουν ομάδες εργασίας για τη μελέτη συγκεκριμένων προβλημάτων, να επεξεργαστούν συγκεκριμένες λύσεις, και να καλούν όλους τους ενδιαφερόμενους για τη συζήτησή τους.
Γενικότερα προτείνω την άρνηση συμμετοχής σε οποιονδήποτε από τους θεσμούς της καθεστηκυίας πολιτικής, όπως είναι τα πολιτικά κόμματα και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, που συνιστούν ανεξαρτήτως απόχρωσης υποστηρικτές της σημερινής κοινωνίας. Η οριστική και αμετάκλητη εγκατάλειψη της παραδοσιακής πολιτικής, και άρα η πραγματική πολιτικοποίηση με βάση μια πραγματική διαίρεση : υπέρ ή κατά της υπάρχουσας κοινωνίας, και όχι τις ετικέτες, είναι σήμερα εφικτές. Μόνο τότε ανοίγει η προοπτική της δημιουργίας μιας άλλης πολιτικής. Πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, η άμεση διεκδίκηση του δικαιώματος συμμετοχής όλων των πολιτών στη λήψη όλων των αποφάσεων που τους αφορούν. Υπάρχει ένας κατακτημένος με αγώνες δημοκρατικός θεσμός που μπορεί να αξιοποιηθεί για να προβληθεί και ενδεχομένως να κατακτηθεί τούτο το δικαίωμα, είναι η συλλογική κινητοποίηση (συγκέντρωση, διαδήλωση, και ό,τι άλλο επινοήσει η πολιτική φαντασία των πολιτών, ανδρών και γυναικών). Για τις συλλογικές κινητοποιήσεις που εντάσσονται στην προοπτική της δημιουργίας μιας άλλης πολιτικής, προτείνω τον όρο «συλλογικές πράξεις» σε αντιδιαστολή με τον καθιερωμένο όρο «κοινωνικό κίνημα»• διότι ο τελευταίος αυτός όρος συγχέει δύο διαφορετικά πράγματα : την αέναη κίνηση της κοινωνίας, που δεν είναι γραμμένη σε κανένα βιβλίο της ιστορίας, και τη δυνατότητα των ανθρώπων να δώσουν με την πράξη τους την επιθυμητή κατεύθυνση στην κίνηση αυτή.

Share this:

  • Tweet
  • Email

Related

Category: ΑπόψειςBy apokoinou01/06/2012Leave a comment
Share this post

Author: apokoinou

Post navigation

PreviousPrevious post:Αυτό που είμαστε. Του Ίρβιν ΓιάλομNextNext post:Απέναντι στο Νεοφιλελευθερισμό, η Αυτονομία

Related posts

Πώς το Black Mirror εφαρμόζεται στην Κίνα
10/01/2019
ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΟ ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΚΑΙ ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ «ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ»
08/01/2019
Η Γη δεν θα σωθεί με καλύτερου (οικολογικού) είδους ποτηράκια καφέ μιας χρήσης
31/12/2018
Γαλοπούλα η φιλόσοφος
23/12/2018
Γνώση: ύβρις ή αρετή;
18/12/2018
Το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων και τα πολιτικά ζητήματα που μας θέτει
18/12/2018

You must log in to post a comment.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Recent Posts
  • Αποανάπτυξη-Εργασία-Οικονομία-Θεσμικές Αλλαγές
  • Με αφορμή τις τοπικές εκλογές:Με ποιές ρεαλιστικές πολιτικές στις τοπικές κοινωνίες θα μπορούσαμε να επιδιώξουμε την ευζωία των “πολλών”
  • Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ –ΑΠΟΑΝΑΠΤΥΞΗΣ-ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΥ στη διαδικασία παραγωγής και διανομής της τροφής
  • Κάλεσμα στην “Αποκοινού” συνέλευση 17-19 Μαϊου
  • Για την Kοινότητα των κοινοτήτων
Recent Comments
  • Δημήτρης on Το ιδιωτικοποιημένο άτομο
  • Anonymous on Hello world!
  • wireless on ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ
  • ALEXANDROS on Η πολιτική απάθεια ως σύμπτωμα
  • ThemeNectar on The Field
Archives
  • October 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • February 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014
  • December 2013
  • November 2013
  • October 2013
  • September 2013
  • August 2013
  • July 2013
  • June 2013
  • May 2013
  • April 2013
  • March 2013
  • February 2013
  • January 2013
  • December 2012
  • November 2012
  • October 2012
  • September 2012
  • August 2012
  • July 2012
  • June 2012
  • May 2012
  • April 2012
  • March 2012
  • February 2012
  • January 2012
  • December 2011
  • November 2011
  • October 2011
  • September 2011
  • August 2011
  • July 2011
  • June 2011
  • May 2011
  • April 2011
  • March 2011
  • February 2011
Categories
  • Books
  • Food for thought
  • Topika_Kinimata
  • Uncategorised
  • Uncategorized
  • Video
  • Απόψεις
  • Αρχείο Άρθρων
  • Βιβλιογραφία
  • Βιντεοθήκη
  • Εκδηλώσεις
  • Συνέλευση
  • Συνεντεύξεις – Τύπος
  • Χωρίς κατηγορία
Meta
  • Log in
  • Entries feed
  • Comments feed
  • WordPress.org
Apokoinou team. Powered by Ecogaia

loading Cancel
Post was not sent - check your email addresses!
Email check failed, please try again
Sorry, your blog cannot share posts by email.
 

Loading Comments...
 

You must be logged in to post a comment.