Skip to content
ΑποΚοινού
ΑποΚοινού
Αποανάπτυξη, Άμεση Δημοκρατία & Αυτοδιαχείρηση
  • Αρχική
  • Για Εμάς
  • Δράσεις
  • Κινήματα
    • Τοπικά Κινήματα
    • Διεθνή Κινήματα
  • Αρθρα
  • Βιβλιογραφία
  • Βιντεοθήκη
  • Forum
  • Αρχική
  • Για Εμάς
  • Δράσεις
  • Κινήματα
    • Τοπικά Κινήματα
    • Διεθνή Κινήματα
  • Αρθρα
  • Βιβλιογραφία
  • Βιντεοθήκη
  • Forum

Η εισήγηση του Γιάννη Μπίλλα στην Κεντρική Συζήτηση, Αφιέρωμα: “Τοπικοποίηση και Αποανάπτυξη” στη 2η Πανθεσσαλική Γιορτή Οικολογικής Γεωργίας και Χειροτεχνίας στο Βόλο 6 – 9 Οκτωβρίου 2011.
Κυρίαρχη ιδεολογία στον κόσμο μας σήμερα είναι ο οικονομισμός. Η κρίση που βιώνουμε είναι απόρροια της επικράτησης της «θρησκείας» της διαρκούς μεγέθυνσης της παραγωγής και της κατανάλωσης. Η οικονομία από μέσον κατέστη μοναδικός σκοπός της ανθρώπινης ύπαρξης. Κοινότητες και κοινωνίες που ζούσαν διεκπεραιώνοντας παραγωγικά και διοικητικά τη ζωή των κατοίκων τους, σαρώθηκαν με την επικράτηση της καινούργιας «θρησκείας». Η ιδεολογία της διαρκούς ανάπτυξης αποτελεί κεντρική φαντασιακή σύλληψη των ανθρώπων του «αναπτυγμένου» κόσμου που οδηγεί στην εξαφάνιση εναλλακτικών αξιακών μοντέλων οργάνωσης της κοινωνίας. Η επικράτηση της λατρείας του οικονομισμού (εργασία, παραγωγή, κατανάλωση) προηγείται σαν τους ιεραπόστολους και προετοιμάζει το έδαφος για την επέκταση του κεφαλαίου σε όλο τον πλανήτη.
Ο πλούτος των κοινοτήτων, που πλήττεται από την επικράτηση του κεντρικού φαντασιακού της διαρκούς μεγέθυνσης της παραγωγής και της κατανάλωσης, χάνεται. Έχει απολεσθεί  η ικανότητα προσαρμογής των κοινοτήτων στο υπάρχον φυσικό περιβάλλον και έχει αντικατασταθεί με την προσαρμογή των ανθρώπων και του περιβάλλοντος στις ανάγκες της βιομηχανίας και των εταιρειών.
Ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός αποτελεί βραδυφλεγή βόμβα για τις κοινωνίες και το περιβάλλον. Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Zigmound Bauman ο καπιταλισμός είναι ένα παρασιτικό σύστημα˙ επιβιώνει και ευημερεί, όταν βρίσκει έναν οργανισμό τον οποίο δεν έχει ακόμη εκμεταλλευτεί, καταστρέφοντάς τον. Ερμηνεύονται έτσι τα σχέδια για fast track επενδύσεις στον Αστακό της Αιτωλοακαρνανίας, το αεροδρόμιο Ελληνικού, τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη και παλιότερα την εκτροπή του ποταμού Αχελώου και την αποξήρανση της λίμνης Κάρλας. Φανταστείτε τις πλωτές δεξαμενές άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Αιγαίο και το Ιόνιο και τα πετρελαιοφόρα να πηγαινοέρχονται.
Όμως η απεριόριστη ανάπτυξη είναι ασύμβατη με το πεπερασμένο του πλανήτη που ζούμε. Οι δε κρίσεις υπερπαραγωγής του συστήματος δε θα ξεπερνιούνται εσαεί. Ο κίνδυνος της οικολογικής κατάρρευσης γίνεται κάθε μέρα και πιο ορατός. Ταυτόχρονα η συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων μεταφέρεται πλέον σε υπερεθνικούς οργανισμούς (ΔΝΤ, χρηματοπιστωτικό σύστημα). Πλέον στερούμαστε αληθινών πολιτικών επιλογών. Οι περισσότερες αποφάσεις είναι ήδη ειλημμένες από τους «ειδικούς» στο όνομα της οικονομίας και της ανάπτυξης. Ζούμε τη δικτατορία της οικονομίας.

Ο ανθρωπολογικός τύπος

            Με την επικράτηση του παραπάνω μοντέλου ανάπτυξης δημιουργήθηκε και ένας άλλος τύπος ανθρώπου˙  άνθρωποι ενεργοβόροι, καταναλωτικοί, αγχώδεις, χωρίς χρόνο για τα παιδιά τους και τους ανθρώπους που ζουν μαζί, φοβικοί και φοβισμένοι, καριερίστες, ατομιστές, νευρωτικοί, χωρίς αλληλέγγυο πνεύμα και συλλογική διάθεση. Άνθρωποι που αποφασίζουν μια φορά στα τέσσερα χρόνια να παραδώσουν το δικαίωμα του αποφασίζειν στο πολιτικό προσωπικό των κομμάτων της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Αυτή η αλλοτρίωση, όπως γράφει και ο Γιώργος Κοκκινάκος, δεν επήλθε εφάπαξ αλλά στάγδην, ενώ ο ίδιος ο άνθρωπος, τις περισσότερες φορές, είναι ανυποψίαστος.
Άνθρωποι που υιοθετούν ως κεντρικό νόημα ζωής τη διαρκή μεγέθυνση της παραγωγής και της κατανάλωσης, απειλούν μακροπρόθεσμα και το ίδιο το σύστημα που τους δημιούργησε. Μπορεί να διανοηθεί κανείς πώς θα είναι μια κοινωνία που συνεχίζει να λειτουργεί και να αναπαράγεται σ’ αυτή τη βάση;
Ο ανθρωπολογικός τύπος της ιδιώτευσης, της απάθειας, της συναλλαγής, της αλλοτρίωσης, είναι μέρος του προβλήματος που έχουμε να επιλύσουμε. Είναι ανάγκη να υιοθετήσουμε άλλα νοήματα, άλλες σημασίες και άλλα προτάγματα στη ζωή μας με τα οποία θα αξίζει να ζει κανείς σήμερα και όχι περιμένοντας την έφοδο στα «χειμερινά ανάκτορα». Διότι, ο άνθρωπος, εκτός από κοινωνική κατασκευή, είναι ταυτόχρονα και δημιουργός της ζωής του. Ο ετερόνομος άνθρωπος, που εν είδει καταναλωτή, υπακούει και εκτελεί νόμους, εντολές και αφηγήσεις άλλων, χωρίς να συμμετέχει ο ίδιος στη λήψη των αποφάσεων, είναι απαραίτητο να αντικατασταθεί από τον αυτόνομο τύπο ανθρώπου, εκείνου που αυτοθεσμίζεται, που διαμορφώνει δηλαδή ο ίδιος τους θεσμούς και τους αναιρεί αν χρειαστεί.
Το δικαίωμα του «συνανήκειν» είναι σύμφυτο με το δικαίωμα του «συναποφασίζειν» και είναι ίσως ο μόνος τρόπος προαγωγής της αίσθησης της κοινότητας˙ και αυτό γιατί ο άνθρωπος πρέπει να επιστρέψει στην κοινότητα των άλλων ανθρώπων ένα μέρος της ύπαρξής του που της το οφείλει. Έτσι, καλλιεργείται και η ξεχασμένη στις μέρες μας αίσθηση της ατομικής ευθύνης απέναντι στην κοινότητα.
Ο οικονομισμός που μετατρέπει τα πάντα σε εμπόρευμα και κέρδος οδήγησε στην παγκοσμιοποίηση. Το άκρατο χέρι των αγορών, των τραπεζών και των χρηματιστηρίων μετέτρεψε την παγκόσμια κοινωνία σε πλανητικό καζίνο. Ας θυμηθούμε για λίγο και το παραλήρημα των κατοίκων τούτης της χώρας με το χρηματιστήριο Αθηνών, όταν ο καθένας υιοθετούσε ως στάση ζωής ότι μπορεί να κερδίζει χρήματα ξεγελώντας το διπλανό του, το γείτονα, τον αδερφό του χωρίς να κοπιάσει, χωρίς να παράγει.
Αν στις μέρες μας η αλλαγή του πολιτεύματος της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι ζητούμενο, αν η αλλαγή της ισχύουσας θέσης της οικονομίας από σκοπό σε μέσο ζωής, είναι ζητούμενο, η αλλαγή τους ανθρωπολογικού τύπου που «τζογάρει», καταστρέφει, αδιαφορεί, ιδιωτεύει και εντέλει μοιάζει ολόιδιος με το σύστημα που τον αναπαράγει, αποκτά τη διαδικασία του κατεπείγοντος.
Αξίες ξεχασμένες από το καπιταλιστικό φαντασιακό σύμφωνα με το Latouche πρέπει να προταχθούν. Η αλληλεγγύη έναντι του ατομισμού. Η συνεργασία έναντι του εγωισμού. Η χαρά του ελεύθερου χρόνου έναντι της αλλοτριωτικής εργασίας. Η δημιουργικότητα του συλλογικού βίου έναντι της απεριόριστης κατανάλωσης. Ο άνθρωπος παραγωγός προϊόντων και πολιτικών έναντι του πολίτη καταναλωτή.

Το μάγμα μιας άλλης αφήγησης

Μερικές από τις προτάσεις της αποανάπτυξης:

  • Να συνηθίσουμε να καταναλώνουμε λιγότερα και διαφορετικά μαθαίνοντας εκ νέου τις χαρές της ζωής˙ να απαλλάξουμε, όπως λέει και ο Οδυσσέας Ελύτης, την καλημέρα στο διπλανό μας από την προσδοκία του κέρδους.
  • Να αναπτύξουμε δίκτυα αλληλοϋποστήριξης και πιλοτικές εμπειρίες αυτοοργάνωσης.
  • Να αντιταχθούμε στην κατασκευή υποδομών που προβάλει η διαρκής ανάπτυξη (μεγάλα φράγματα, πυρηνικά εργοστάσια, πολυκαταστήματα τύπου Mall).
  • Να προωθήσουμε εναλλακτικές υποδομές, όπως ποδηλατοδρόμους, ηλιακή ενέργεια, ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση υλικών, κ.ά.
  • Να προτάξουμε το δίκαιο μοίρασμα του πλούτου και της εργασίας σε μια κοινωνία ισοκατανομής και άμεσης δημοκρατίας.
  • Να ανακτήσουμε τη διατροφική μας αυτάρκεια.
  • Να επανατοπικοποιήσουμε την παραγωγή προϊόντων και ενέργειας.

Σ’ αυτή την κατεύθυνση δραστηριοποιούνται συλλογικότητες, όπως:

  • Το «Πελίτι» και ο «Αιγίλοπας», που ασχολούνται με την εύρεση, συλλογή και διαφύλαξη ντόπιων σπόρων και ποικιλιών.
  • Δίκτυα πολιτών εναλλακτικών νομισμάτων και υπηρεσιών, όπως το ΤΕΜ Μαγνησίας και η οικοκοινότητα.
  • Περιαστικές καλλιέργειες, όπως η «ΠΕΡΚΑ» Θεσσαλονίκης στο στρατόπεδο Καρατάσου και η αντίστοιχη συλλογικότητα στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού.
  • Δίκτυα δίκαιου εμπορίου, όπως ο «Σπόρος» και ο «ΣΠΑΜΕ» (Συνεταιρισμός Παράκαμψης Μεσαζόντων) Θεσσαλονίκης.
  • Οικογιορτές σαν την πανελλήνια και την πανθεσσαλική του Βόλου.
  • Θεματικές για την άμεση δημοκρατία, που λειτουργούν στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα.
  • Τοπικές συλλογικότες, όπως το «Από Κοινού», οι «Ποδηλάτες» και οι «Φίλοι του Σιδηροδρόμου» στα Τρίκαλα.
  • Αντιρατσιστικά φεστιβάλ, όπως αυτά της Λάρισας και των Χανίων.
  • Ιστοσελίδες, όπως αυτή της τοπικοποίησης, πρόταγμα και άλλες.
  • Πρωτοβουλίες συλλογικοτήτων που εναντιώνονται στην φρενήρη εγκατάσταση ανεμογεννητριών, όπως αυτή της Πανελλαδικής Επιτροπής Κατά των Βιομηχανικών Αιολικών Εγκαταστάσεων.
  • Πολίτες που εναντιώνονται στη fast track επένδυση στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας.
  • Πολίτες που είναι ενάντια στα ορυχεία χρυσού στη Χαλκιδική.

Όλα αυτά αποτελούν μορφές αντίστασης και αποδόμησης του κεντρικού φαντασιακού της διαρκούς ανάπτυξης της οικονομίας.
Δείχνουν σε επίπεδο νοήματος ζωής έναν άλλο ανθρωπολογικό τύπο ο οποίος από τώρα και στο εξής θα είναι το ζητούμενο για την κοινωνία.
Προπάντων αποτελούν κατά τη γνώμη μου το μάγμα για τη δημιουργία μιας άλλης αφήγησης, αυτής της αποανάπτυξης.

Γιάννης Μπίλλας

Εκπαιδευτικός – Βιοκαλλιεργητής

johnmpillas@gmail.com

 

Share this:

  • Tweet
  • Email

Related

Category: ΑπόψειςBy apokoinou08/10/20113 Comments
Share this post

Author: apokoinou

Post navigation

PreviousPrevious post:Η ομιλία του Γιάννη Μπίλλα και του Γιώργου Κολέμπα για την Αποανάπτυξη και την ΤοπικοποίησηNextNext post:2η Πανθεσσαλική Γιορτή Οικολογικής Γεωργίας και Χειροτεχνίας

Related posts

Πώς το Black Mirror εφαρμόζεται στην Κίνα
10/01/2019
ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΟ ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΚΑΙ ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ «ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ»
08/01/2019
Η Γη δεν θα σωθεί με καλύτερου (οικολογικού) είδους ποτηράκια καφέ μιας χρήσης
31/12/2018
Γαλοπούλα η φιλόσοφος
23/12/2018
Γνώση: ύβρις ή αρετή;
18/12/2018
Το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων και τα πολιτικά ζητήματα που μας θέτει
18/12/2018

3 Comments

  1. Pingback: Το μάγμα της αποανάπτυξης | Eagainst.com - Demand The Impossible!
  2. Pingback: ΤΟ ΜΑΓΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΑΝΑΠΤΥΞΗΣ | Βιομόνοια
  3. Theodore Galariotis says:
    13/10/2011 at 12:23

    poli kali topothetisi…liog extremistiki se 2-3 simia ala se genikes grames sti sosti katefthinsi. Oso afora sto politiko sistima, iparhi paradigma, isos to monadiko sto kosmo, sigura to monadiko stin evropi ke ine to sistima tis elvetias…simetohiki dimokratia. as to dume pio sovara ke as htisume pano se afto.
    Oso afora stin apoanaptixi…ti erotima pu tithete ine pu travame ti grami…tha apoanaptixume tin maziki kaliergia ala ohi tin atelioti erevna pu ginete sta farmaka? pios travai ti grami ke pu?
    ine efkolo na leme oti girizume se mikres topikes kinonies ala afto tha dinamosi ton topikismo, tin diaforetikotita ke sto telos to ratsismo.
    i pagosmiopiisi telika ine i monadiki lisi…ala ilopiimeni kato apo to kinoniko prisma ke ohi me afto pu ginete tora.
    klinondas thelo na po oti i sinehis i “thriskia” tis sinehus anaptixis, ependisis, katanalosi klp den ine akrisvos “thriskia”…ine mia pragmatiki anagi pu isigage sto sistima i efevresi tu hrimatos san meso sinalagis…to opio odigise sta dania…ta opia odigisan ston toko, o opios afxani tin anagi gia megaliteri paragogi pu “prepi” na katanalothi prokimenu na apoplirothi to danio ke i toki tu…..ke meta xana apo tin arhi xekinondas apo ta nea ipsilotera epipeda paragogis ke katanalosis ke danismu ke tokon ke apopliromon ke xana apo tin arhi ke…katalavenete akrivos pio ine to provlima.
    pia pistevo pos ine mia olistiki lisi?
    katargisi ton sinoron
    katargisi tu hrimatos
    kaargisi ton tokon
    katargisi tis ergasias me adalagma tin amivi
    simetohiki diakivernisi
    kali diahirisi ton fisikon poron
    dikei katanomi ton fisikon poron.
    ke poli poli pedia!!

     Log in to Reply

You must log in to post a comment.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Recent Posts
  • Αποανάπτυξη-Εργασία-Οικονομία-Θεσμικές Αλλαγές
  • Με αφορμή τις τοπικές εκλογές:Με ποιές ρεαλιστικές πολιτικές στις τοπικές κοινωνίες θα μπορούσαμε να επιδιώξουμε την ευζωία των “πολλών”
  • Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ –ΑΠΟΑΝΑΠΤΥΞΗΣ-ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΥ στη διαδικασία παραγωγής και διανομής της τροφής
  • Κάλεσμα στην “Αποκοινού” συνέλευση 17-19 Μαϊου
  • Για την Kοινότητα των κοινοτήτων
Recent Comments
  • Δημήτρης on Το ιδιωτικοποιημένο άτομο
  • Anonymous on Hello world!
  • wireless on ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ
  • ALEXANDROS on Η πολιτική απάθεια ως σύμπτωμα
  • ThemeNectar on The Field
Archives
  • October 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • February 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014
  • December 2013
  • November 2013
  • October 2013
  • September 2013
  • August 2013
  • July 2013
  • June 2013
  • May 2013
  • April 2013
  • March 2013
  • February 2013
  • January 2013
  • December 2012
  • November 2012
  • October 2012
  • September 2012
  • August 2012
  • July 2012
  • June 2012
  • May 2012
  • April 2012
  • March 2012
  • February 2012
  • January 2012
  • December 2011
  • November 2011
  • October 2011
  • September 2011
  • August 2011
  • July 2011
  • June 2011
  • May 2011
  • April 2011
  • March 2011
  • February 2011
Categories
  • Books
  • Food for thought
  • Topika_Kinimata
  • Uncategorised
  • Uncategorized
  • Video
  • Απόψεις
  • Αρχείο Άρθρων
  • Βιβλιογραφία
  • Βιντεοθήκη
  • Εκδηλώσεις
  • Συνέλευση
  • Συνεντεύξεις – Τύπος
  • Χωρίς κατηγορία
Meta
  • Log in
  • Entries feed
  • Comments feed
  • WordPress.org
Apokoinou team. Powered by Ecogaia

 

Loading Comments...
 

You must be logged in to post a comment.

    loading Cancel
    Post was not sent - check your email addresses!
    Email check failed, please try again
    Sorry, your blog cannot share posts by email.