Skip to content
ΑποΚοινού
ΑποΚοινού
Αποανάπτυξη, Άμεση Δημοκρατία & Αυτοδιαχείρηση
  • Αρχική
  • Για Εμάς
  • Δράσεις
  • Κινήματα
    • Τοπικά Κινήματα
    • Διεθνή Κινήματα
  • Αρθρα
  • Βιβλιογραφία
  • Βιντεοθήκη
  • Forum
  • Αρχική
  • Για Εμάς
  • Δράσεις
  • Κινήματα
    • Τοπικά Κινήματα
    • Διεθνή Κινήματα
  • Αρθρα
  • Βιβλιογραφία
  • Βιντεοθήκη
  • Forum

«Πολλά τα δεινά κούδεν ανθρώπου δεινότερον πέλει»
Σοφοκλής
Ο πρόεδρος της Ουρουγουάης Χοσέ Μουχίκα μετακινείται με ένα παμπάλαιο σκαραβαίο αξίας 1900 δολαρίων και από τα 12500 δολάρια, που είναι ο μηνιαίος μισθός του, κρατάει για τον εαυτό του μόνο τα 1250 δολάρια διότι όπως λέει «τι να κάνω όλο αυτό το ποσό; Οι περισσότεροι κάτοικοι της Ουρουγουάης ζουν με πολύ λιγότερα». Αν η παραπάνω είδηση είναι ο θρίαμβος της ανιδιοτέλειας και της λιτής ζωής η επόμενη είναι το αποκορύφωμα του ιδιοτελούς ατομικισμού. Βουλευτές του Σύριζα, κυρίως από την επαρχία, ζήτησαν από την πρόεδρο της βουλής να μην καταργηθεί η χρήση των βουλευτικών αυτοκινήτων και να μην κοπεί ο ένας από τους δυο αστυνομικούς φρουρούς. Δεν έχουν δικό τους αυτοκίνητο; Όχι βέβαια. Πως σκέφτεται όμως ένας ορθολογικός ατομιστής; «Δεν είναι προτιμότερο μεγιστοποιώντας το προσωπικό μου όφελος να παρκάρω το αυτοκίνητο στο σπίτι μου, για να μην φθείρεται, και να χρησιμοποιώ το αυτοκίνητο του άλλου (το δημόσιο);» Αν είσαι δε αριστερός έχεις και ιστορικό παράδειγμα που νομιμοποιεί ηθικά τη στάση αυτή. Δεν ήταν καλύτεροι από μας, σκέφτηκαν οι βουλευτές, οι κομμουνιστές του ΚΚΣΕ που είχαν κρατικές βίλες στην Κριμαία μετά τη ρώσικη επανάσταση. Αυτοί ήταν η πρωτοπορία του προλεταριάτου και εμείς ήμαστε οι οργανικοί διανοούμενοι του κοινωνικού μετασχηματισμού για μια δίκαιη κοινωνία. Και οι αστυνομικοί φρουροί που προφυλάσσουν τους βουλευτές από τις τρομοκρατικές επιθέσεις; Ναι , αυτοί που είναι σωφέρηδες για να μας πηγαίνουν στη Βουλή, στις κομματικές εκδηλώσεις, στις προεκλογικές ομιλίες, για φαγητό και ενίοτε για ψώνια. Η απάντηση ενός αριστερού που σέβεται τον εαυτό του στο επαναστατικό αυτό ερώτημα και είναι υπέρ των εργασιακών δικαιωμάτων είναι μια. Χρειάζονται δυο για να έχει τη δυνατότητα ο ένας να παίρνει ρεπό!!! Ειρήσθω εν παρόδω, γιατί χρειάζεται σε έναν αριστερό το πολιτικό γραφείο με πάγια έξοδα πληρωμένα από το πόπολο; Τι άλλο είναι από ένα κατάλοιπο του πελατειακού κράτους, της θεσμοθέτησης των πελατειακών σχέσεων και της κομματοκρατίας; Γιατί αν ένας βουλευτής θέλει να επικοινωνήσει με το λαό δεν οργανώνει ανά τακτά διαστήματα λαϊκές αμεσοδημοκρατικές συνελεύσεις στις γειτονιές; Και τέλος πάντων γιατί οι βουλευτές ενός κόμματος μιας περιφέρειας της χώρας να μην έχουν κοινά γραφεία;  Τρελός είσαι; Και πως θα γίνονται οι ρουσφετολογικές εξυπηρετήσεις; Άλλωστε εκτός από αυτό οι περισσότεροι δεν μιλιούνται μεταξύ τους.
Ας  αφήσουμε λοιπόν τις μεγάλες αφηγήσεις για κούρεμα του χρέους και ας αναφερθούμε στα μικρά που είναι πιο μεγάλα από τα μεγάλα όπως οι παραπάνω συμπεριφορές. Αν το υποκείμενο του μετασχηματισμού της κοινωνίας σε πιο δίκαιη, και δη η πρωτοπορία του(!!!), συμμετέχει αγόγγυστα σε μια ζωή ιδιοτελή, ανταγωνιστική και εμπορευματοποιημένη συσσωρεύοντας υλικά αγαθά, για ποια άλλη κοινωνία μιλάμε; Ο τρόπος που διάγεις το βίο σου δείχνει τι κοινωνία θέλεις. Η κόλαση δεν είναι οι άλλοι, όπως είπε ο Σαρτρ, γιατί η ανάγκη του άλλου βρίσκεται εντός του υποκειμένου ως ανάγκη αναγνώρισης, φιλίας, συνεργασίας, αλλά είναι μέσα μας. Το υποκείμενο στο δυτικό νεωτερικό πολιτισμό έχει μετατραπεί σε κτητικό ατομιστή, σε μια μηχανή επιβίωσης του εαυτού του, έχει γίνει εγωκεντρικό. Η ατομικότητα έχει μετασχηματιστεί σε ορθολογική ιδιοτέλεια, το υποκείμενο δηλαδή έχει καθυποταχτεί από το κέρδος, τα εμπορεύματα και τον ανταγωνισμό, ενισχύοντας έτσι τον εγωκεντρισμό. Τι θα έπρεπε λοιπόν να πράττει μια συλλογικότητα που θέλει να αντιπαλέψει την έκπτωση του υποκειμένου; Τι άλλο από το να ενισχύει τον αλτρουισμό και να περιορίζει την ιδιοτέλεια. Η ιδιοτέλεια πρέπει να τεθεί υπό κοινωνική επιτήρηση και ο αλτρουισμός να θεσμοθετηθεί. Δείξτε λοιπόν έμπρακτα την ανιδιοτέλειά σας σύντροφοι. Ο δρόμος για το σοσιαλισμό δεν είναι στρωμένος με φρουρούς, αυτοκίνητα και πολιτικά γραφεία.
Μήπως τα παραπάνω είναι λαϊκισμός; Είναι ακριβό σπορ η δημοκρατία αντιτείνουν κάποιοι. Σίγουρα είναι ακριβό σπορ η σύγχρονη έμμεση δημοκρατία που έχει εκπέσει σχεδόν σε όλο το δυτικό κόσμο σε αριστοκρατική δημοκρατία. Αν είναι λαϊκισμός η υπεράσπιση των κοινών, δημόσιων αγαθών, η αντίθεση στην ανάθεση της πολιτικής σε αντιπροσώπους, οι  αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες, η ενίσχυση των θεσμών περιορισμού της ιδιοτέλειας και ενθάρρυνσης της συνεργατικότητας, τότε λαϊκιστές όλου του κόσμου ενωθείτε. Γιατί ένας τέτοιος λαϊκισμός είναι η αυθεντική δημοκρατία (Λας) και γιατί οι λαϊκιστές είναι απαραίτητοι για να υπενθυμίζουν με τις πράξεις τους ότι η δημοκρατία, σε όλες τις εκδοχές της, είναι ένα πολίτευμα που δεν είναι θωρακισμένο από την ίδια την ύβρη, είναι τραγικό πολίτευμα κατά τον Καστοριάδη. Πρέπει δηλαδή η εγγενής  και επίκτητη ιδιοτέλεια και ανιδιοτέλεια που χαρακτηρίζει την ανθρώπινη ταυτότητα να επιτηρείται η μεν και να ενθαρρύνεται η δε, μέσω θεσμών, απαγορεύσεων και συμβόλων. Ίσως το πιο κολοσσιαίο εγχείρημα κοινωνικού μετασχηματισμού είναι η ενίσχυση της λειψά αναπτυγμένης, από την ύπαρξη του homo sapiens μέχρι σήμερα, συνιστώσας της ανθρώπινης κατάστασης, του αλτρουισμού και της ανιδιοτέλειας.
Αντί επιλόγου
Κι όμως τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Ο ορθός λόγος, σημαία του διαφωτισμού και του μαρξισμού, έχει εκπέσει σε εργαλειακό ορθολογισμό και έχει εξοπλίσει τον ορθολογικό ατομιστή (αριστερό, κομμουνιστή ή φιλελεύθερο) με ιδεολογικά και ηθικά επιχειρήματα. Ως ορθολογικότητα συνήθως ορίζουμε τα μέσα που είναι σύμφωνα με ένα σκοπό. Η ορθολογική επιδίωξη όμως στην ύστερη νεωτερικότητα είναι ατομικιστική και εργαλειακή. Η εργαλειακή αυτή αντίληψη εκφράζεται στη σχέση ανάμεσα στα μέσα και το σκοπό και αποτυπώνεται στη ρήση «ο σκοπός αγιάζει  τα μέσα». Αρκεί  δηλαδή ο σκοπός να είναι καλός, ηθικός (πχ αντίσταση στα μνημόνια, αποτροπή της ανθρωπιστικής κρίσης) για να δικαιολογηθεί η χρήση και των πιο ιδιοτελών μέσων, σαν αυτά που περιέγραψα παραπάνω, για την επίτευξή του. Ποια είναι όμως αυτή η ηθική που μπορεί να μας πει πότε και σε ποιο βαθμό ένας καλός σκοπός δικαιολογεί ανήθικα μέσα (M. Weber); Η χρήση μη έντιμων μέσων δεν διαφθείρει τον ηθικό σκοπό; Τα μέσα (στρατόπεδα συγκέντρωσης, αστυνόμευση, εξόντωση των διαφωνούνταν) που χρησιμοποιήθηκαν για να προστατεύσουν τη σοβιετική επανάσταση από την περικύκλωση των εχθρών της δεν έγιναν στο τέλος (σκοπός) η πραγματικότητα της σοβιετικής ένωσης;
Χωρίς λοιπόν αναστοχασμό για τις εγγενείς αδυναμίες του ορθολογικού προτάγματος μπορούμε να έχουμε κριτική σκέψη;
Χάρης Ναξάκης

Share this:

  • Tweet
  • Email

Related

Category: Απόψεις, Αρχείο ΆρθρωνBy apokoinou11/03/2015Leave a comment
Share this post

Author: apokoinou

Post navigation

PreviousPrevious post:Ο γηγενής άπατριςNextNext post:Γιάννης Μπίλλας : "Η Έρευνα για την κρίση (2010-2014)"

Related posts

Πώς το Black Mirror εφαρμόζεται στην Κίνα
10/01/2019
ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΟ ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΚΑΙ ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ «ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ»
08/01/2019
Η Γη δεν θα σωθεί με καλύτερου (οικολογικού) είδους ποτηράκια καφέ μιας χρήσης
31/12/2018
Γαλοπούλα η φιλόσοφος
23/12/2018
Γνώση: ύβρις ή αρετή;
18/12/2018
Το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων και τα πολιτικά ζητήματα που μας θέτει
18/12/2018

You must log in to post a comment.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Recent Posts
  • Αποανάπτυξη-Εργασία-Οικονομία-Θεσμικές Αλλαγές
  • Με αφορμή τις τοπικές εκλογές:Με ποιές ρεαλιστικές πολιτικές στις τοπικές κοινωνίες θα μπορούσαμε να επιδιώξουμε την ευζωία των “πολλών”
  • Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ –ΑΠΟΑΝΑΠΤΥΞΗΣ-ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΥ στη διαδικασία παραγωγής και διανομής της τροφής
  • Κάλεσμα στην “Αποκοινού” συνέλευση 17-19 Μαϊου
  • Για την Kοινότητα των κοινοτήτων
Recent Comments
  • Δημήτρης on Το ιδιωτικοποιημένο άτομο
  • Anonymous on Hello world!
  • wireless on ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ
  • ALEXANDROS on Η πολιτική απάθεια ως σύμπτωμα
  • ThemeNectar on The Field
Archives
  • October 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • February 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014
  • December 2013
  • November 2013
  • October 2013
  • September 2013
  • August 2013
  • July 2013
  • June 2013
  • May 2013
  • April 2013
  • March 2013
  • February 2013
  • January 2013
  • December 2012
  • November 2012
  • October 2012
  • September 2012
  • August 2012
  • July 2012
  • June 2012
  • May 2012
  • April 2012
  • March 2012
  • February 2012
  • January 2012
  • December 2011
  • November 2011
  • October 2011
  • September 2011
  • August 2011
  • July 2011
  • June 2011
  • May 2011
  • April 2011
  • March 2011
  • February 2011
Categories
  • Books
  • Food for thought
  • Topika_Kinimata
  • Uncategorised
  • Uncategorized
  • Video
  • Απόψεις
  • Αρχείο Άρθρων
  • Βιβλιογραφία
  • Βιντεοθήκη
  • Εκδηλώσεις
  • Συνέλευση
  • Συνεντεύξεις – Τύπος
  • Χωρίς κατηγορία
Meta
  • Log in
  • Entries feed
  • Comments feed
  • WordPress.org
Apokoinou team. Powered by Ecogaia

loading Cancel
Post was not sent - check your email addresses!
Email check failed, please try again
Sorry, your blog cannot share posts by email.
 

Loading Comments...
 

You must be logged in to post a comment.